Modayı Kimler Belirliyor?

Birçok kişi modayı ünlü pop starlarının, film yıldızlarının, müzisyenlerin veya şov dünyasında bulunan kişilerin belirlediğini düşünüyor. Bu genel olarak doğru bir düşüncedir fakat işin perde arkasında ise bu ünlüleri giydiren modacılar ve bunların bağlı olduğu moda otoriteleri vardır. Bu modacılar ve moda organizasyonları her zaman hayatın önünden gitmek zorundadır. Bu nedenle 2 yıl öncesinden toplanıp trend ve akımları belirliyorlar. Peki, bu trendler ve akımlar nasıl belirleniyor?

Raconu Kesen Moda Organizasyonları

Moda trendlerini belirleyen ve en büyük otorite olarak kabul edilen organizasyonlardan başlıcaları; merkezi Paris’te bulunan Uluslararası Moda Federasyonu, küresel ölçekte büyük etkisi bulunan “Uluslararası Renk Komisyonu” Intercolor, Uluslararası yün otoritesi olan Woolmark ve ona bağlı Woolmark Blend ve Wool Blend markalarıdır. İki yıl öncesinden bir araya gelen bu kurumlar, ilk önce kumaş seçimine karar veriyor. Eğer o dönemde fazla yün stoğu veya fazla pamuk hasatı varsa, yün ve pamuk sektörünün en büyük üreticilerinin yönlendirmesiyle, pamuk veya yün stoğunu eritmek için koleksiyonlarda kullanılacak ve dolayısıyla da moda olacak olan kumaşın türünü belirliyorlar. Woolmark, Avustralya ve Yeni Zelanda’da koyun üreticilerinin ve bu koyunların yününü kullanarak üretim yapan firmaların toplandığı bir kuruluştur. Dolayısıyla da yün piyasası ondan sorulur.

Kumaş Seçimi

Kumaş ve bunu dokuyan iplik, moda tasarımcısı için oldukça önemli bir materyaldir. İpliğin ham maddesi, kalitesi ve hangi renklerde üretileceğine de bu moda otoriteleri karar vermektedir. Üreticiler daha kolay satabilecekleri iplik ve kumaş üretmeyi tercih ederken, tasarımcılar ise model ve stillerine uygun kumaşları kullanmayı tercih ediyorlar. Ortak bir karar sonucunda kullanımına karar verilen kumaşlar 2 yıl içerisinde podyumlarda boy gösteriyor.

Renk Seçimi

Tasarımlarda kullanılacak kumaşların özellikleri belli olduktan sonra sıra renk seçimine geliyor ve tam da burada devreye Intercolor giriyor. Uluslararası Renk Komisyonu olan Intercolor ve trend belirleyicileri tarafından seçilen bir renk paletinin, moda olacak olan kumaşlarda kullanılmasına karar veriliyor. Belirlenen bu renkler 18 - 24 ay içinde dünyanın her yerinde görücüye çıkıyor.

Tabii ki moda ve trendler sadece yün, pamuk, boya vb. sektörlerin stok durumuna ya da Intercolor’un belirlediği renklerle göre belirlenmiyor. Yani o kadar da basit değil. Bunlarla birlikte, bu moda organizasyonlarına bağlı olarak çalışan profesyonel toplum mühendisleri bulunuyor. Toplumu analiz eden bu toplum mühendisleri, dünyadaki savaş, açlık, deprem, hava olayları veya politika vb. gelişmeleri ve bunların toplum üzerindeki etkilerini takip ederek, trend belirleyici kuruluşlara bunları rapor halinde sunuyorlar. Örneğin savaş dönemlerinde insanlar genellikle koyu tonlarda giyinmeye meyillidirler. Bu durumlara göre tüm bu bilgiler bir araya getirilerek moda belirleniyor. Daha sonra bu moda federasyonları, trendsetter ( trend belirleyiciler ) dediğimiz moda tasarımcılarını ya da moda kuruluşlarını bu konu hakkında bilgilendiriyor. 

Trend Belirleme Aşamaları

Dünyada bu alanda çalışmalar yapan ve trendleri değerlendiren kuruluşlar arasında olan Intercolor gibi daha küresel ya da BTCG ve ICA gibi 20-25 kişiden oluşan kurumların yaptığı toplantılarla birkaç yıl öncesinin moda olacak renk ve desenlerini belirleniyor. Bu moda belirleyici organizatörler, yaptıkları toplantılarda; ön gördüklerini, yeni trendleri ve ortaya çıkan sonuçları basın toplantısında duyuruyor. Özellikle de dünyanın en önemli moda etkinliklerinden biri olan ve yılda iki defa yapılan Premiere Vision’ın etkisi ise oldukça fazladır. Genellikle tasarımcılardan oluşan kurullardaki bu üyeler, toplantılarda daha çok, toplumda gözlemledikleri yeni olguları kurula sunuyor. Fikirlerine göre, geleceğin olabilecek trendlerini diğer üyelerle paylaşıyor. Bir sanat etkinliği, şarkı, film, küresel olaylar gibi çeşitli faktörler tasarımcılara ilham veriyor. Ve bu kararlar sonucunda belli bir renk paletinden oluşan renk birliği sağlanırken, kumaş ve iplik seçimi de aynı kurumlarca belirleniyor. 

Trendsetter (Moda Belirleyiciler)

Bu otoritelerin belirlediği renk ve kumaş; örneğin siyah-beyaz, pamuklu ve monokrom desenli kumaşların trend olacağının bilgisini alan moda tasarımcıları ve moda evleri, başlıyor koleksiyonlar yapmaya... Bu koleksiyonlarda bulunan en güzel ve uç elbise modelleri defileler ve reklam kampanyalarında kullanılırken, bu elbise modellerinin daha ticari versiyonları günlük hayatta insanların giyebileceği tasarımlara evrilerek mağaza vitrinlerinde satışa sunuluyor. Bu trendsetter markalar, tasarımlarını tanıtmak için pop starlarla, film yıldızlarıyla veya çeşitli sanatçılarla anlaşıyor; milyonlarca dolarlık reklam ve defile harcamaları yapıyor. Göz önünde olabilmek ve moda camiasında kabul görebilmek için buna benzer çeşitli araçları kullanarak geniş kitlelere ürününü kabul ettirmeyi başarıyor. Fakat bunca reklam kampanyaları ve çeşitli moda haftalarında sergilenen milyonlarca dolarlık defile harcamalarına rağmen iş yine de son kullanıcıda bitiyor. 

Kadın Kar Botu

Cool Moon Kürklü Bayan Sneaker Bot 365051
Kahve

777.75 $ 622.20 $

Pegia Yüksek Taban Taşlı Ugg Bot 191302
Siyah

755.53 $ 604.43 $

Cool Moon Kürklü Kışlık Kadın Sneaker 355094
Siyah

711.08 $ 568.87 $

Cool Moon Özel Baskılı Kadın Sneaker 355093
Siyah

711.08 $ 568.87 $

Cool Moon Özel Baskılı Kadın Sneaker 355092
Siyah

688.86 $ 551.09 $

Cool Moon Bayan Kürklü Kar Botu 365110
Taba

888.86 $ 711.09 $

Cool Moon Kürkl Süet Bağcıklı Kadın Bot 365060
Siyah

755.53 $ 604.43 $

Cool Moon Kürklü Kadın Mini Bot 365510
Siyah

644.42 199.97 $

Cool Moon Özel Aksesuar Kadın Sneaker 355087
Siyah

666.64 $ 533.32 $

Cool Moon Kürklü Kadın Mini Bot 365500
Siyah

666.64 308.86 $

Cool Moon Özel Baskılı Kadın Sneaker 355091
Siyah

666.64 311.08 $

Cool Moon Özel Baskılı Kadın Sneaker 355089
Siyah

666.64 311.08 $

Cool Moon Özel Baskılı Kadın Sneaker 355090
Siyah

666.64 266.64 $

Cool Moon Özel Baskılı Kadın Sneaker 355088
Gümüş

666.64 199.97 $

Cool Moon Hakiki Kürklü Kadın Bot 355086
Kahve

622.20 222.20 $

Pegia Kürklü Kadın Mini Çanta 191605
Siyah

444.42 $ 355.54 $

Aşağı Sızmak (Trickle Down) Teorisi

Moda endüstrisinin etkisini göstermeye başladığı 19. Yüzyılın Fransa’sından 2020’in fast-fashion anlayışına kadar egemen olan bir moda teorisi var: Aşağı sızmak. Trickle down olarak tabir edilen bu teori, aşağı sızmak anlamına geliyor. Bu akım; modanın yüksek sosyetede, üst sınıflarda veya günümüze göre tanımlarsak moda tasarımcıların şovlarında şekillendiğini ve halkın kıyafetlerini bu belirleyici unsurlar sonucunda seçtiğini savunur. 1899’da sosyolog Thorstein Veblen tarafından ilk kez ortaya atılan bu teoriye göre; soylu bir kadın koyu kırmızı bir elbise giyer ve akabinde alt sınıfında bulunan insanlar da aynı kırmızının tonlarında elbiseler giymeye başlarlar. Modern dünyadan bakarsak, büyük moda evleri ve ünlü tasarımcılar, defile şovlarında kırmızı kürkler, vatkalı ceketler sergiler ve insanların bu ürünlere gösterdiği talep birden bire artarak bir akım haline dönüşebilir.

Yukarı Tırmanmak “Trickle up”

Bir de trickle down teorisi kadar etkili olmayan 1981’de ortaya atılmış ikinci bir teori var. “Trickle up”, yani “yukarı tırmanış” teorisi. Vivienne Westwood isminde genç ve cesur bir modacı, koleksiyonunda bu teoriyi ortaya koyuyor. Vivienne, defilesinde punk stilinde giyinmiş modellerini sergileyerek bir alt kültür moda trendini yaratıyor. Aslında, Chanel’ın 2. Dünya Savaşı sırasında, buradaki kadınlardan esinlenerek tasarladığı hareket özgürlüğü sağlayan modelleri bu akıma örnek gösterilebilir. Fakat bu parçalar, o dönemin koşulları ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak tasarlanırken Vivienne Westwood’un kreasyonları ise daha çok sosyolojik bir söylem niteliği taşıyordu. Sonuç olarak Punk’ların günlük hayatta giyebilecekleri özel bir seçkiye ihtiyaçları yoktu. 

Uzun süre etkisini gösteren punk akımının yüceltildiği dönemin ardından, moda dünyasında “yukarı tırmanış” teorisinin etkisi giderek azalmaya başladı. Ta ki Balenciaga ve Vetements’in Kreatif Direktörü Demna Gvasalia bu akımı daha geniş kitlelere yayıncaya kadar. Geçtiğimiz sezon Sonbahar & Kış koleksiyonlarında hakimiyeti ele geçiren bu alt kültür kostümleri, uzun yıllar etkisini göstereceğinin sinyallerini veriyor. Punk, rock, hiphop, rap ve R&B gibi alt kültüre sahip kişilerin karakteristik parçaları ve kombinasyonları, Gucci, Stella McCartney ve Alexander Wang gibi büyük trendsetterların gözdesi oluyor. Bu parçalar; basit, rahat, sokaklardan çıkıp gelmiş gibi bir izlenim veriyor. Bir markette veya alışveriş merkezlerinde alışveriş yapan insanların üzerlerinde çokça gördüğümüz bu parçalar; eşofman üstleri, yırtık jean pantolonlar, deri ceketler, şişme montlar ve postal botlardan oluşuyor. Bu kombinler, moda haftalarında sıkça sergilenen ihtişamlı, gösterişli ve sofistike yaratımların yerini almaya devam ediyor. Modayı daha ulaşılabilir hale getiren; duruşunu ve tavrını daha samimi gösteren bu siluetler “yukarı tırmanış” teorisini küllerinden yeniden doğuruyor.